अमलताश फिल्म

अमलताश .... पुन्हा एकदा !

 राहुल देशपांडे कलेक्टीव्ह करोनाच्या काळात सुरू झालं. मी बरंच सुरूवातीपासून ते फॉलो करत होते... करते आहे. अचानक फेब्रुवारी महिन्यात "तृषा" गाणं ... अमलताशचे पहिले गाणे आले, ऐकले आणि थरारले... पहिल्यांदा आकर्षण, अचंबा वाटला तो अमलताशच्या फुलांचा उल्लेख गाण्यात. ? प्रकाश नारायण संतांच्या घराचं नाव असलेला अमलताश चक्क गाण्यात? काहीच दिवस फुलून अचानक गायब होणारी हि बहाव्याची घुंगरू वजा फुलं काय म्हणून गाण्यात घ्यावी वाटली असतील? मग एकेक गाणं रिलीज होत गेलं... जोडीला युट्यूब व्हिडीओ कव्हर म्हणून (बहूतेक) water color मधली मयुरेश भायदे समीर कुलकर्णी यांची अप्रतिम illustrations... सिनेमा व्यावसायिक नाही हे तर समजलं होतंच. पण प्रायोगिक नाटकं असतात तसा हा सिनेमा? हा बघायचाच. मी फेब्रुवारीच्या शेवटच्या आठवड्यात पूर्ण ऑडीओ आल्बम स्पोटिफायवर आला. आख्खा दिवस मी "मॅड मॅड मॅड" होऊन तो आल्बम ऐकत राहिले. अगदी ते instrumental pieces ही. 

सतत कुठे रिलीज होतोय कधी रिलीज होतोय याची वाट पाहत होते. "एकदा काय झालं?" सिनेमा मी अशाच आळसापायी चुकवला होता. नंतर तो अजुनही OTT वरही आलेला नाहीय. हा मात्र मी काही झालं तरी चुकवणार नव्हते. म्हणतात न, "पुरी शिद्दत से चाहो तो .. " वगैरे .... तसंच झालं. मी रविवारच्या शो चं तिकीट बुक केलं. थिएटर ला जाऊन जागेवर बसले आणि दीर्घ श्वास घेतला. सिनेमा पाहिला... being a passionate photographer म्हणून तो सिनेमा बेहद आवडला. राहुल देशपांडेची फॅन म्हणून गाणी आवडली. छान त्याच मुडमध्ये तरंगत तरंगत घरी आले.

साधी सोपी (खरंतर चारच ओळीत संपणारी आणि अत्यंत predictable अशी 😉 😀 ) राहुल-किर्तीची प्रेमकथा ... राहुल(राहुल देशपांडे),पवन (भुषण मराठे) आणि त्याचे दोन मित्र अशा चौघांचा Cinnamon Chai नावाचा अस्सल पुणेकरांचा रॉक बँड. आणि दुसरीकडे किर्ती नावाची मुळची भारतीय पण आता कॅनेडियन शेतकरी मुलगी ...

राहुल पुणेकर त्यातही सदाशिवपेठी असल्याकारणाने त्यांचा ऐसपैस स्टुडिओ असुनही गिचमिड जागेत"च" ( च महत्वाचा) रंगणारी jamming sessions... आणि आख्ख्या सिनेमाभर फिरणारे शेंगदाण्याचे लाडुचे हास्यास्पद प्रसंग... ते दाण्याच्या लाडवांचे लाडे लाडे प्रसंग म्हणजे अस्सल रेशमी माहेश्वरीला जुन्या गाऊनची ठिगळं लावल्यासारखे वाटतात. मी तिच्या जागी असते तर दाण्यांची उसाभर करण्यापेक्षा येईल त्या किमतीला दाणे किराणामालाच्या दुकानात विकुन आले असते. तो वेळ दुसरं काही अधिक creative केलं असतं. माझ्यासारख्या नको तितक्या minimalist attitude आणि practical मुलीला ते लाडु खटकलेच. 

तर ते असो.... सिनेमा फक्त दोन कारणांमुळे बघावा.

 1. अप्रतिम अशी सिनेमॅटोग्राफी. तेही तुम्ही जर फोटोग्राफी आणि चित्रकला या दोन्ही कलेच्या बाबतीत aggressively passionate असलात तर आणि तरच हा सिनेमा बघताना तुम्हाला मज्जा येईल. त्या अर्थाने हा सिनेमा मोठ्या पडद्यावर पाहिला त्याचं सार्थक झालं. पुणं हे माझं वैयक्तिक नावडतं असलं तरी शहराच्या प्रेमात असलेली माणसं जेव्हा शहराची फक्त देखणी बाजूच चित्रित करतात तसंच ह्या सिनेमाचं आहे. आणि म्हणुन मी माझी मतं बाजूला ठेवली, मला सिनेमा पाहताना छान वाटलं.

पण. .. लेख लांबेल खरंतर. पण लिहितेच. निम्मा वेळ कॅमेरा पुण्यातल्या रस्त्यावरून आणि खासमखास जागांमधून फिरतो तरीही पुणे शहर एक स्वतंत्र पात्र म्हणुन सिनेमात दिसत नाही. ( In reality Old Pune is itself a good cinematic character. ) सिनेमातली पात्र टिपिकल पुणेरी गोष्टी करतात. उदाहरणार्थ वाडेश्वर भुवन., टेकडीवर जाणे, अमृततुल्य चहा इत्यादी... हे पुणे स्पॉटिंग खुद्द पुणेकरांना कितपत आवडलं असेल कोण जाणे... 

2. राहुल आणि त्यांच्या मित्रांचा बँड कालांतराने बंद झाला असला ( किंवा नाईलाजाने बंद केला असला ) तरी राहुल स्वतः पवनबरोबर वाद्यांचे दुकान चालवतो. बरोबरीने गाणी कंपोझ करणं सुरू असतंच. त्यामुळं संगीत, कविता सिनेमाचा गाभा असला तरी ते हळुवारपणे येत राहतं. अमलताश आल्बम हा एक स्वतंत्र आहे. त्यात असलेली गाणी सिनेमात जशीच्या तशी आलेली नाहीत. शान्ता शेळके यांचे शब्द असलेलं 'सरले सारे तरीही मागे शपथ गळ्याची उरते' हे गाणं आणि मयुरेश वाघ यांचं तृषा हे गाणं फार काळ सोबत राहणार आहे. अमलताश आल्बम ऐकुन सिनेमा बघाल तर भ्रमनिरास होईल. आल्बम जितका श्रवणीय आहे तितक्या ताकदीने कथा उत्तम सुरात, नाट्यमयरित्या पडद्यावर आलेली नाहीय..

आता कथेविषयी... इथे खरंतर फारसं बरं बोलावं असं नाहीय. पण तरीही जे आवडलं तितकंच लिहिते.

बहावा तसा कमी काळासाठी बहरणारा त्यातही सृजनाची चाहूल देणारा वृक्ष मानला जातो. पण बहरतो असा की बघणाऱ्याचा जीव वेडापिसा व्हावा. प्रत्येक पानापानांतून लखलखीत सोनपिवळ्या फुलांचे घोस लटकू लागतात. आणि एकदिवस अचानक बहर ओसरत जातो... बहर ओसरत आला की पावसाची चाहूल लागते. 

राहुल आणि किर्तीची प्रेमकथाही तशीच काहीशी! एका वळणावर दोघे एकत्र येतात. हसतात, गाणी गातात, एकमेकांचे लाड करतात, भरभरून जगतात.. एका कातर क्षणी त्यांना उमगतं हा प्रवास असाच संपणार आहे आणि ... आणि किर्तीला सृजनाची चाहूल लागते. कुठे कॅनडा आणि कुठे सदाशिवपेठ !

जे प्राक्तन आहे, जसं आहे ते स्थितप्रज्ञ राहून स्विकारलेला राहूल पाहताना मीच अस्वस्थ झाले. OT , pre-operative tests मला काही नवीन नाहीत. (इथेही ते शॉट्स विनाकारण लांबवलेत.) मी यातुन गेलेय. मी स्वतः आणि मग आई म्हणुनही ... डोक्यावरचे केस भादरताना पाहणं मला फार रिलेट झालं ... आणि त्याच क्षणार्धात "अमलताश " नावाचा अर्थ काळजात सपकन् घुसला ! खूप कमी वयात मरण जवळून पाहिलेल्या आणि एक स्वल्पविराम आयुष्याला लागल्यावरही पुन्हा उठून उभ्या राहणाऱ्या मला प्रेमाची खुप किंमत आहे. मी निस्वार्थपणे प्रेम करणं हे काय असतं अनुभवलंय आणि हे मी फक्त आज नाही माझ्या पार टीनएजपासुनच्या अनुभवातून म्हणतेय... यात एकतर्फी निखळ प्रेम ते प्रेमाला बसलेले व्यवहाराचे चटके या सगळ्याला हे लागू पडतं. सोबत आणि स्वीकार या दोन्हीकडून मी डील करायला शिकले. अजुनही शिकते आहे. तसंही प्रेमाला व्यवहाराचं, समाजाच्या so called hypocritic बंधनाचं लॉजिक कळत नाही आणि प्रेम करताना फार लॉजिक लावू ही नये. कारण प्रेम करणं ही एकाचवेळी अत्यंत वैयक्तिक आणि वैश्विक गोष्ट आहे. कारण पुर्ण जगात बरंच काही भलंबुरं घडत असताना त्या दोघांच्याच आयुष्यात एक छोटीशीच पण खुप पॉझिटिव्ह गोष्ट होत असते. अशी भावना जी व्यावहारिक पातळीवर ruthlessly competitive आयुष्यात जगायला अर्थ देते.

मी अगदी सुरूवातीला लिहिलंय तसं हे कथानक साधं चार ओळीत संपेल आणि अपेक्षित शेवट असणारं आहे. तरीही हि प्रेमकथा एकाचवेळेस श्वास कोंदुन टाकणारी आहे आणि प्रवाही आहे. असं निखळ, निस्वार्थी प्रेम कि ज्याला कोणत्याही सामाजिक संकेतांचे ओझे नाही की आवश्यकता नाही. प्रेम पूर्णत्वाने न मिळण्याचं दुःख नाही. आणि तरीही वर्तमानात जगत असलेला क्षण उत्कट आहे. जन्म मृत्यूच्या पलिकडचा हा प्रवास आहे.

सिनेमात अनेक रुपकं आहेत, काही कातर, काही अस्फुट काही अबोध क्षण आहेत जे खऱ्या आयुष्यातही असतात असे क्षण फक्त स्पर्श आणि श्वास यांनी भरून काढता येतात. 

You liberate me ...हे फार अर्थपुर्ण गाणं आहे. ज्यांना समुद्र किनाऱ्यावर बसून रहायला आवडतं, शांतता आवडते त्यांना अमलताश आवडेल.